Ruimte voor verlies of transformatie
Ik schep graag ruimte om na te denken over de meest natuurlijke zaken die vandaag de dag niet meer zo normaal lijken. Alleen al het woord dood schrikt veel mensen af. Waarom eigenlijk?
Ik wilde al langer iets delen over de dood, maar wist nooit precies hoe. Zoveel mensen delen verhalen over het overlijden van een dierbare en zoeken naar manieren om hiermee om te gaan. Ouderen denken na over hun begrafenis en hoe ze hun nabestaanden willen achterlaten. Maar het gaat niet alleen om fysiek sterven; ook het mentale sterven verdient een stem.
De dood lijkt vaak een taboe, terwijl het juist een prachtig en onmisbaar onderdeel van het leven is.
De dood is onlosmakelijk verbonden met het leven. Toch zijn we er zo bang voor. Dat komt vaak door de overgang die ermee gepaard gaat – een fase van lijden of loslaten. En juist dat lijden proberen we koste wat het kost te vermijden, terwijl het ons net kan brengen tot transformatie.
Lijden komt in vele vormen. Als mensen hechten we ons aan van alles: herinneringen, relaties, of zelfs een ideaalbeeld van de toekomst. Het loslaten daarvan kan onmenselijk veel pijn doen. We hunkeren naar het verleden of worstelen met pijnlijke herinneringen die ons tegenhouden om volledig in het hier en nu te zijn. Tegelijkertijd klampen we ons vast aan hoop op een betere toekomst, alleen om vaak teleurgesteld te raken wanneer die niet voldoet aan onze verwachtingen.
En toch, in al dat lijden schuilt ook een uitnodiging.
De schoonheid van sterfmomenten
We hebben sterfmomenten nodig om te kunnen transformeren. Deze momenten – groot of klein – bepalen hoeveel tijd we nodig hebben om door een proces heen te gaan. Soms slepen we een sterfmoment jarenlang met ons mee, terwijl het ook mogelijk is om bewust het proces te doorvoelen en versneld door te maken.
Sterfmomenten zijn schoon. Overgave aan de donkerte is nodig om de transformatie volledig te kunnen doorvoelen. Maar jij bepaalt hoe lang je in die donkerte blijft. Je hebt altijd de keuze: laat je een sterfmoment je jarenlang gevangen houden, of gebruik je het als een kans voor groei?
Sterfmomenten leren ons los te laten, hoe pijnlijk dat ook is. Wanneer we sterven – fysiek of mentaal – onthechten we ons van iets: een oude versie van onszelf, een dierbare, of een situatie. Maar na ieder sterfmoment ontstaat ruimte voor iets nieuws, een diepere connectie met het leven zelf.
Hoe meer we bewust omgaan met sterfmomenten, hoe minder angst we hebben voor de dood – én voor het leven.
De fysieke dood: van angst naar verwondering
Ook in het fysieke sterven schuilt schoonheid.
Ik geef toe: als kind begreep ik dat niet. Al zolang ik me kan herinneren, voelde ik me een vreemde op aarde. Ik stelde me altijd vragen: Waarom zijn we hier? Wat is de zin van het leven? Het concept van studeren, werken en dan doodgaan leek me absurd. Ik voelde me vervreemd van de wereld om me heen en was altijd op zoek naar antwoorden.
Mijn zoektocht begon in mijn jeugd, binnen de grenzen van een religie die een strikte kijk op het leven had. Maar de antwoorden die ik kreeg, voelden nooit volledig. Waarom mag ik bijvoorbeeld geen verjaardagen vieren? Het antwoord: omdat Johannes de Doper op zijn verjaardag werd onthoofd. Voor mij klonk dat absurd. Maar deze vraagstukken brachten me uiteindelijk naar waar ik nu ben.
Ik leerde dat het leven – en de dood – niet in één enkel verhaal te vatten zijn. Iedereen heeft zijn eigen antwoorden. En wat voor mij waarheid is, hoef ik nooit aan iemand anders op te dringen.
Een nieuwe kijk op afscheid nemen
In onze huidige cultuur voelt de dood vaak kil en onpersoonlijk aan. Begrafenissen zijn strak georganiseerd, met standaard troostkaartjes en kille zalen zonder ziel. We zijn bang om naar de diepte te gaan, om ruimte te maken voor wat er écht leeft. Maar afscheid nemen kan zoveel meer zijn. Het kan een heilig moment zijn, vol emoties en transformatie.
Wat als we alles zouden toelaten? Wenen, lachen, schreeuwen, dansen, verhalen delen, boosheid loslaten, liefde herstellen. Wat als we de dood zien als een moment van overgang, niet alleen voor degene die sterft, maar ook voor onszelf? Bij iedere dood – fysiek of mentaal – vindt een transformatie plaats.
We kunnen oude rituelen opnieuw tot leven brengen, of nieuwe creëren die ons helpen om de overgangsfase draaglijk te maken. Om niet weg te lopen van het lijden, maar het te omarmen.
Mijn persoonlijke ervaring met verlies
Toen mijn vader overleed, zag ik hoe intens en onmenselijk pijnlijk de dood kan zijn. Ik zag hem jarenlang mentaal sterven voordat hij fysiek afscheid nam. Zijn begrafenis voelde als een mengeling van pijn en verlossing. Was het een bezield moment? Misschien niet volledig. Had ik het anders gewild? Misschien wel.
Toch heeft die ervaring me laten zien hoe belangrijk het is om zelf keuzes te maken over hoe we omgaan met de dood. Hoe we afscheid nemen. Hoe we ruimte maken voor alle emoties die erbij komen kijken.
Een ruimte voor transformatie
Ik droom van een plek waar we op een bewuste manier afscheid kunnen nemen. Een ruimte waar we de verschillende fases van sterven – fysiek en mentaal – kunnen doorvoelen. Waar er tijd is voor rouw, voor verwerking, en voor transformatie.
Niet alles hoeft in drie dagen geregeld te worden. Niet alles hoeft snel en efficiënt te gebeuren. Sterven is een reis, net zoals het leven dat is. En die reis verdient alle ruimte, liefde en aandacht.
Dinsdag 15 augustus 2023
